Theo quy định của Luật Đất đai 2013, hiện nay có 4 trường hợp Nhà nước sẽ trực tiếp tiến hành thu hồi đất (Tham khảo bài viết Trường hợp nào người dân có quyền thỏa thuận khi bị thu hồi đất?) theo khung giá, quy định pháp luật mà người dân không có quyền thỏa thuận đền bù, bao gồm:
(1) Vì mục đích an ninh, quốc phòng;
(2) Vì mục đích phát triển kinh tế – xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng;
(3) Do vi phạm pháp luật về đất đai;
(4) Do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người.
Nội dung bài viết dưới đây sẽ nêu khái quát các bước, trình tự, thủ tục khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất!
Bước 1: Xây dựng kế hoạch thu hồi đất
Đầu tiên, UBND cấp có thẩm quyền thu hồi đất (cấp tỉnh, cấp huyện) có sẽ ra thông báo về việc thu hồi đất. Căn cứ vào thông báo thu hồi đất này:
• UBND cấp xã chịu trách nhiệm phối hợp cùng với tổ chức làm nhiệm vụ GPMB triển khai các công việc kiểm đếm, đo đạc, điều tra, khảo sát …
• Người có đất bị thu hồi sẽ phối hợp cùng UBND cấp xã và tổ chức làm nhiệm vụ GPMB để cùng thực hiện việc kiểm đếm, đo đạc, điều tra, khảo sát …
• Nếu xét thấy cần thiết UBMTTQ Việt Nam tại xã sẽ cùng tham gia vận động người có đất bị thu hồi
Bước 2: Lập, thẩm định phương án GPMB
Sau khi phương án GPMB được lập xong thì UBND cấp xã và tổ chức làm nhiệm vụ GPMB phải tiến hành tiếp các công việc sau:
• Tổ chức họp để lấy ý kiến trực tiếp của người có đất bị thu hồi. Việc tổ chức họp này phải được lập thành biên bản có xác nhận của đại diện UBND cấp xã, UBMTTQ Việt Nam cấp xã, đại diện những người có đất thu hồi.
• Niêm yết công khai phương án GPMB tại trụ sở UBND cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi có đất thu hồi.
• Tổng hợp ý kiến và tổ chức đối thoại với những ý kiến không đồng ý để hoàn chỉnh phương án GPMB
Bước 3: Ra quyết định thu hồi đất và phê duyệt phương án, thực hiện việc GPMB
• Niêm yết công khai Quyết định phê duyệt phương án GPMB và gửi đến từng người có đất bị thu hồi.
• UBND cấp xã có quyền cưỡng chế để thực hiện việc thu hồi đất nếu người có đất thu hồi đã được vận động, thuyết phục nhưng không chấp hành.
Bước 4: Tổ chức làm nhiệm vụ GPMB là đơn vị quản lý đất đã được GPMB
Trên đây là các bước khái quát, cơ bản nhất trong công tác GPMB trong trường hợp Nhà nước trực tiếp thu hồi đất để phục vụ cho các mục tiêu